Rusiyanın milli ehtiyatı olan Milli Rifah Fondunun (FNB) likvid aktivləri sürətlə azalır və bu tendensiya davam edərsə, 2026-cı ilin əvvəlində tamamilə tükənə bilər.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Rusiya Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunun baş elmi işçisi, doktor İqor Nikoleyevin sözlərinə görə, 2025-ci ilin martına FNB-nin ümumi həcmi 11,9 trilyon rubl (təxminən 130 milyard dollar) səviyyəsindədir.
Bununla belə, bu məbləğin yalnız 3,3 trilyon rublu (təxminən 36 milyard dollar) dövlətin qısamüddətli xərcləri üçün istifadə edilə bilən “likvid” aktivlərdən ibarətdir. "Birdəfəlik real ehtiyatlar ümumi fondun cəmi 27 faizini təşkil edir. Bu, büdcə kəsiri qarşısında dövlətin əlini ciddi şəkildə zəiflədir", - Nikoleyev bildirib.
Ekspert vurğulayıb ki, fondun qalan hissəsi əsasən qeyri-likvid investisiyalara yatırılır: infrastruktur layihələrinə yönəldilmiş kapital, dövlət nəhənglərinin səhmləri və uzunmüddətli borc alətləri.
“Bunlar texniki baxımdan ehtiyat kimi görünsələr də, təcili nağd pul ehtiyacları üçün istifadə edilə bilməz”, - deyən Nikoleyev əlavə edib ki, dövlət bu şərtlər daxilində büdcə kəsirini ancaq məhdud dərəcədə ödəyə bilər. 2024-cü ilin dekabrından 2025-ci ilin martına qədər cəmi üç ay ərzində FNB-nin likvid hissəsi 2,5 trilyon rubl (təxminən 27 milyard dollar) azalıb.
Nikoleyevin təhlilinə görə, 2024-cü ilin sonunda 5,8 trilyon rubl (təxminən 63 milyard dollar) olan mövcud ehtiyatlar 2025-ci ilin martında 3,3 trilyon rubla qədər azalıb.
“Bu sürət davam edərsə, fondun likvid hissəsi 2026-cı ilin əvvəlində sıfıra çata bilər. Belə olan halda, FNB texniki olaraq mövcud olmağa davam etsə belə, hökumətin əslində xərcləməyə pulu qalmayacaq” deyən ekspert, bu prosesin büdcə idarəçiliyi baxımından böyük risklər daşıdığını bildirib. Fondun əsas gəlir mənbəyi olan neft ixracından əldə olunan profisitlər də indi qiymətlərin düşməsi səbəbindən zəifləyib.
Maliyyə naziri Anton Siluanov bu təhlükələrdən xəbərdar olduqlarını və ehtiyatın likvid hissəsini “neft bazarında stresli ssenarilər zamanı üç il ərzində federal xərcləri ödəyə biləcək” səviyyəyə çatdırmaq istədiklərini söyləyib.
Nikoleyev vurğulayıb ki, bu məqsəd ancaq büdcə xərclərini azaltmaqla və ya neftin baza qiymətini 60 dollardan aşağı salmaqla mümkündür. Bununla belə, o, hər iki variantın ciddi siyasi və iqtisadi xərcləri olacağına işarə edərək, "Büdcənin kəsilməsi siyasi baxımdan çətindir, FNB-ni itirmək isə maddi cəhətdən təhlükəlidir. Seçim çətin, lakin qaçılmazdır" deyib.
