Təhsil prosesi yalnız biliklərin öyrədilməsi ilə yekunlaşmır. Məktəb həm də şagirdlərin şəxsiyyət kimi formalaşdığı mühüm bir sosial mühitdir. Bu səbəbdən təhsil müəssisələrində yaradıcı və sağlam mənəvi mühitin qurulması olduqca vacibdir. Belə bir mühitin mövcudluğu, şagirdlərin həm akademik uğurlarına, həm də psixoloji rifahına mühüm təsir göstərir.
Sağlam mənəvi mühit dedikdə, məktəbdə hörmət, anlayış, tolerantlıq, əməkdaşlıq və ədalət kimi insani dəyərlərin əsas götürüldüyü bir ab-hava nəzərdə tutulur. Yaradıcı mühit isə şagirdlərin sərbəst düşünməsinə, yeni ideyalar irəli sürməsinə və öz bacarıqlarını üzə çıxarmasına şərait yaradan tədris atmosferidir. Bu iki mühüm komponent bir-birini tamamlayaraq, məktəbin tərbiyəedici funksiyasını daha da gücləndirir.
Belə bir mühitin formalaşması üçün ilk növbədə müəllimin rolu böyükdür. Müəllimlər yalnız fənn tədris edən deyil, həm də şagirdlərə mənəvi dəyərləri aşılayan, onların şəxsiyyət kimi yetişməsində yol göstərən bir örnək olmalıdırlar. Müəllimlər şagirdlərin fikirlərinə hörmət etməli, onların sərbəst ifadəsinə imkan verməli, ədalətli və anlayışlı münasibət sərgiləməlidirlər.
Məktəbdə münasibətlərin qarşılıqlı hörmət və əməkdaşlıq üzərində qurulması da vacib şərtlərdəndir. Qrup işləri, sosial layihələr və müzakirə əsaslı dərslər vasitəsilə şagirdlər arasında həmrəylik və fikir mübadiləsi təşviq edilməlidir. Bu, həm yaradıcılığın inkişafına, həm də sosial bacarıqların formalaşmasına müsbət təsir edir.
Mənəvi mühitin qorunmasında psixoloji xidmətlərin də rolu danılmazdır. Məktəblərdə fəaliyyət göstərən psixoloq və sosial işçilər şagirdlərin emosional vəziyyətini izləməli, ehtiyac olduqda onlara fərdi dəstək göstərməlidirlər. Eyni zamanda, şagirdlərə öz hisslərini anlamaq, ifadə etmək və idarə etmək bacarıqları öyrədilməlidir.
Ailə ilə məktəb arasında sıx əməkdaşlıq da mənəvi və yaradıcı mühitin möhkəmlənməsinə xidmət edir. Valideynlər və müəllimlər eyni dəyərlər sistemini paylaşdıqda, şagirdlərdə daha möhkəm şəxsiyyət təməli yaranır. Evdə və məktəbdə verilən tərbiyə bir-birini tamamlamalı, bir istiqamətə yönəlməlidir.
Yaradıcılığı inkişaf etdirmək üçün tədris prosesinə musiqi, incəsənət, ədəbiyyat və layihə əsaslı öyrənmə metodlarının daxil edilməsi tövsiyə olunur. Şagirdlərə sual vermək, fərqli yollarla düşünmək və alternativ fikirlərə açıq olmaq təşviq edilməlidir. Bu, onlarda tənqidi düşünmə, təşəbbüskarlıq və problem həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirir.
Nəticə etibarilə, məktəbdə yaradıcı və sağlam mənəvi mühitin formalaşdırılması şagirdlərin həm elmi, həm də insani baxımdan inkişafını təmin edir. Belə bir mühitdə böyüyən şagirdlər gələcəkdə cəmiyyətə faydalı, vicdanlı və yaradıcı fərdlərə çevrilirlər. Bu isə yalnız müəllimlərin deyil, bütün cəmiyyətin və ictimai qurumların birgə məsuliyyətidir.
V çagırış millət vəkili,
295 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Dilarə Cəbrayılova
