Siqaret və alkoqol istifadəsi, həddindən artıq stress və qeyri-sağlam qidalanma – xərçəngə səbəb ola biləcək bu risk faktorları bir çoxumuza məlumdur. Ancaq bir sıra başqa, çox da tanınmayan, lakin xərçənglə əlaqələndirilən vərdişlər də var. Onların bəziləri gündəlik həyatımızın adi hissəsi ola bilər.
Tribunainfo.az gündəlik həyatda qarşılaşdığımız və xərçəng riski ilə əlaqələndirilən 5 təəccüblü faktoru təqdim edir:
DÖYMƏLƏR
Əgər döymə etdirmisinizsə və ya etdirməyi düşünürsünüzsə, son araşdırmalar sizi maraqlandıra bilər.
İsveçdə aparılan bir tədqiqatda 5600 nəfər iştirak edib və limfa xərçəngi diaqnozu qoyulan şəxslərin döymə etdirmə ehtimalının digərlərinə nisbətən 21% daha yüksək olduğu müəyyən olunub. Maraqlıdır ki, döymənin ölçüsü və rəngi bu riski dəyişməyib.
QƏLYAN
Bəzi insanlar qəlyanın siqaretdən daha təhlükəsiz olduğunu düşünsə də, əslində belə deyil. Belə ki, bir saat qəlyan çəkən şəxs bir siqaretə nisbətən 100-200 dəfə daha çox tüstü udur.
Vyetnamın şimalında 40 000 nəfər üzərində aparılan araşdırmaya görə, qəlyan çəkən şəxslərin qaraciyər, ağciyər, baş-boyun və mədə xərçəngindən ölüm riski istifadə etməyənlərə nisbətən daha yüksək olub.
ÇOX İSTİ İÇKİLƏR
Mütəxəssislərin fikrincə, 60°C və ya daha yüksək temperaturda içilən çay, xüsusilə illərlə gündə bir neçə dəfə qəbul edilərsə, yemək borusunun selikli qişasına zərər verə bilər.
Böyük Britaniyada aparılan araşdırma da bunu təsdiqləyir. Belə ki, gündə 4-6 fincan isti içki qəbul edən şəxslərdə qida borusu xərçəngi iki dəfə daha çox görülüb.
KİMYƏVİ SAÇ DÜZLƏŞDİRİCİLƏR VƏ BOYALAR
Kimyəvi tərkibli saç düzləşdiricilər və boyalar tez-tez formaldehid və ya hormon sisteminə təsir edən (endokrin pozucu) maddələr – məsələn, ftalatlar – ehtiva edir. Bu maddələr döş, yumurtalıq və uşaqlıq xərçəngi ilə əlaqələndirilə bilər.
YÜKSƏK TEMPERATURDA BİŞİRİLMİŞ ƏTLƏR
Qırmızı ət, toyuq və balıq kimi heyvan mənşəli məhsullar yüksək temperaturda qızardıldıqda heterosiklik aminlər və polisiklik aromatik karbohidrogenlər kimi xərçəng törədə biləcək kimyəvi maddələr əmələ gəlir.
Genişmiqyaslı tədqiqatlar göstərir ki, yüksək temperaturda bişirilmiş ət istehlak edən insanlarda yoğun bağırsaq xərçənginə tutulma ehtimalı daha yüksəkdir.
Musavat.com
