Kanadada aparılan yeni elmi araşdırma sübut edib ki, insan beyni baxışların yönünü cəmi millisaniyələr ərzində təhlil edərək, qarşı tərəfin niyyətini oxuya bilir. Bu nəticə, göz kontaktının insanlar arasında qeyri-verbal ünsiyyətdə nə qədər mühüm rol oynadığını bir daha təsdiqləyir.
HİT.az xəbər verir ki, araşdırma "Live Science" platformasında dərc olunub və müəllifi Monreal şəhərindəki Makqill Universitetinin psixologiya professoru Yelena Ristiçdir. Onun sözlərinə görə, məqsəd insanların qəsdən etdikləri göz hərəkətlərini qeyri-iradi hərəkətlərdən fərqli şəkildə qəbul edib-etmədiklərini öyrənmək olub.
Təcrübənin gedişi və nəticələri:
Tədqiqatın ilk mərhələsində iştirakçılar ekrandakı təlimatlara uyğun olaraq baxış istiqamətlərini dəyişiblər. Bəzi hallarda onlar özləri qərar verərək, bəzən isə konkret göstərişlərə əsasən baxıblar. Bu baxışlar daha sonra digər iştirakçılara göstərilərək, onların baxışın hansı istiqamətə yönələcəyini proqnozlaşdırmaları istənilib.
"İştirakçılar, baxışlar qəsdən edildikdə qərarı daha sürətlə verirdilər", deyə Ristiç bildirib. Bu fərq millisaniyələrlə ölçülsə də, beyin üçün bu fərq əhəmiyyətlidir.
İki əlavə təcrübədə alimlər, bu qəsdli və qeyri-qəsdli baxış fərqlərinin izləyici davranışına necə təsir etdiyini yoxladılar. Lakin nəticələr göstərdi ki, baxışın məqsədli olub-olmaması izləyici reaksiyasına təsir etmədi. Bu isə, beyin tərəfindən əvvəlcə baxışın qəsdli olub-olmamasının təyin olunduğunu, daha sonra isə uyğun davranışın formalaşdığını göstərir.
Əlavə müşahidələr:
Videoların təhlili zamanı baxış istiqamətindən əvvəl göz ətrafı bölgədə kiçik mikrohərəkətlərin artdığı müşahidə olunub. Bu çox incə siqnalların, ehtimal ki, qarşı tərəfə "ipucu" kimi ötürüldüyü düşünülür.
"Beynimiz bu cür çox incə siqnalları çox sürətlə qəbul edir və şüurlu şəkildə başqalarına mesaj ötürmək üçün istifadə edir", deyə Ristiç əlavə edib.
Gələcək planlar və autizm konteksti:
Növbəti mərhələlərdə elm adamları daha dəqiq göz izləmə texnologiyaları istifadə edəcək və müxtəlif məqsədli (məsələn, kömək etmək və ya aldatmaq) baxışların qarşı tərəf tərəfindən necə qəbul edildiyini yoxlayacaqlar.
Tədqiqatın son mərhələsi isə sosial bacarıqları məhdud olan şəxslərlə (xüsusilə autizm və DEHB olanlarla) aparılacaq. Məqsəd bu şəxslərin sosial informasiya emalının hansı mərhələsində fərqləndiklərini müəyyənləşdirməkdir.
"Bu, autizm dünyasında əsas suallardan biridir. Sistem harada fərqli işləyir və hansı aspektlərdə?" deyə professor qeyd edib.
Samir
