“Bu gün bir çox insanlar, xüsusən də böyük şəhərlərdə yaşayanlar fərqinə varmadan xroniki stress vəziyyətində yaşayırlar. Ancaq başa düşmək lazımdır ki, belə bir vəziyyət sağlamlığa son dərəcə mənfi təsir göstərir və ciddi xəstəliklərin inkişafına səbəb ola bilər”.
Editor.az xəbər verir ki, bunu psixoterapevt Yuliya Romanenko müsahibəsində deyib.
O qeyd edib ki, ilkin stress hormonu kortizoldur. Bir insan stress və ya narahatlıq hiss etdikdə, bədən kortizol hormonu ifraz edərək cavab verir.
“Kortizol və narahatlıq özünü idarə etməyi bilməyənlər üçün təhlükəlidir. Onlar bütün bədən sistemlərinə təsir edərək hormonal dəyişikliklərə səbəb olur. Bu, zülalları, lipidləri, hüceyrə DNT-sini və mühüm reseptorları zədələyir. Deyə bilərik ki, orqanizm xroniki iltihablı rejimdə yaşamağa başlayır. Bununla bağlı heç bir tədbir görülməsə, bu, müxtəlif diaqnozlara, diabetə, hipertenziyaya, hipertansiyona səbəb ola bilər”,- həkim xəbərdarlıq edib.
Amma həkimin fikrincə, bu nəticələrdən qaçmaq üçün çox sadə bir şey edilməlidir:
“Keyfiyyətli stresslə yaşamağı öyrənin. Buna nail olmaq üçün ona uyğunlaşma tərzinizi dəyişdirməlisiniz. Bir çox insanın etdiyi ümumi səhvlərdən biri də səbirli olmaq və “bitənə qədər” gözləməkdir. Əziyyət çəkdiyimiz zaman bədənimizdə və ruhumuzda böyük miqdarda gərginlik yığılır. Bu, uzun məsafəyə qaçarkən daha az nəfəs almağa başlamamıza bənzəyir. Sürətlənmə baş verəndə isə qaçmağa davam edərkən nəfəsinizi tutun. Beləliklə, ümumiyyətlə, qaçmağı dayandıra biləcəyimizə əminikmi? Yavaşlamaq, bu o deməkdir ki, qaçarkən yaxşı yaşamağı öyrənməliyik, buna dözməməliyik”.
Mütəxəssislərin dediyi kimi, bunun üçün beyninizi və bədəninizi kortizoldan və narahatlıqdan vaxtında qurtarmağı öyrətməliyik, o zaman təhlükəsiz olacaqlar:
“Psixoterapevtin mənə öyrətdiyi ilk şey emosiyaları tanımaq və adlandırmaq idi. Reaksiyaların meydana çıxdığını öyrənin. Emosional” həddən artıq yüklənmə hiss etdikdə, bunu özünüzdə həll etməli və sizi sıxan xüsusi emosiyaların adını çəkməlisiniz. Məsələn, narahatlıq, əsəbilik, kədər, çarəsizlik. Bunların hər biri üçün indi özünüzlə yoxlayın. Bu nə üçün vacibdir? Emosiya tanındıqda, yaşandıqda və … keçdikdə. Beyin onu bədəndə saxlamaq və saxlamaq üçün artıq enerji saxlamağa məcbur deyil. Gün ərzində hissləriniz haqqında danışmaq vərdişini inkişaf etdirin.
İkincisi, bədəninizdəki gərginliyi hiss etməli və onu rahatlamalısınız. Bunun üçün sizə mat və miyofasiyal roller lazımdır. Hər gecə yatmazdan əvvəl bütün bədəninizi rulonda bir-bir yuvarlayaraq bir az dartın. Diqqəti bədənə yönəltmək vacibdir. Bu, yorğunluq və əzələ ağrılarını aradan qaldırmaqla yanaşı, beyinlə bədən arasındakı əlaqəni də bərpa edir. Bu, narahatlığı azaldır, çünki rahat bədən zehni rahatlamağa kömək edir. Əgər çətin olarsa, yatmazdan əvvəl bədəninizi yüngülcə gərmə ilə məşğul olun. “donmamağı” və yuxudan əvvəlki vaxtın istirahət və yenidən qurulma vaxtı olduğunu hiss etməyi öyrənin”.
“Üçüncüsü, emosional və fiziki gərginliyi daha tez buraxmağı öyrəndikdə, daha dərindən işləməyə başlamalısınız. Kortizol istehsalı neokorteks tərəfindən tənzimlənir, buna görə də emosional reaksiyaların koqnitiv qiymətləndirilməsini dəyişdirərək stressi azaltmaq olar”,- deyə həkim bildirib.
“Özünüzə sual verin: Gündəlik həyatıma niyə sanki stresli kimi reaksiya verirəm? Yükü azaltmaq üçün dəyişə biləcəyim bir şey varmı? Yoxsa indiki iş yükümə daha rahat yanaşmağa başlaya bilərəm? Bəlkə də mövcud olmayan bir ideal tələb edirəm?” – psixoterapevt izah edib .
//Gülnarə Abasova, Editor.az
