Aİ Şurası ilk dəfə Rusiyanı Ukraynada cəbhə xəttində CS gözyaşardıcı qazdan istifadə etməkdə rəsmi olaraq ittiham edən yeni sanksiyalar reqlamenti hazırlayıb. “Current Time” və “Azadlıq” radiosunun araşdırma layihəsi olan “Sistema” tərəfindən hazırlanan sənədin izahat hissəsində Aİ rəsmiləri Ukrayna tərəfinin tələbi ilə 2024-cü ilin noyabrında və 2025-ci ilin fevralında dərc edilmiş Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatının (OPCW) hesabatlarına istinad edirlər. Bu hesabatlar 2024-cü ildə Dnepropetrovsk vilayətinin Maryevka və İlyinka kəndləri yaxınlığında kimyəvi qazdan istifadə hallarını araşdırır. Mütəxəssislər Rusiyanın hücumlarından sonra CS qazının izlərinin olduğuna dair sübutlar gətirirlər:- “Torpaq və su sınaqları, hərbçilərlə müsahibələr və RG-Vo əl qumbarasının cəsədlərinin fotoşəkilləri (“əl qumbarası”)”.
Bunlar Rusiya istehsalı olan qumbaralardır; 2024-cü ildə Rusiyanın RT təbliğat kanalı rus ordusunun bu cür qumbaraatanlardan necə istifadə etdiyini göstərib. Aİ-nin sanksiyalarla bağlı əsaslandırmasında deyilir: “Rusiya Müdafiə Nazirliyinin radiasiya, kimyəvi və bioloji müdafiə qüvvələri, kimyəvi maddələrin inkişafı və istifadəsi ilə bağlı 27-ci və 33-cü tədqiqat mərkəzləri qeyd edir ki, CS "Lilac" kimi də tanınan gözyaşardıcı qazdır. Bu, gözlərdə, dəridə və tənəffüs yollarında güclü qıcıq yaradır: insan boğulur və oriyentasiyasını itirir. CS rəsmi olaraq iğtişaşları yatırmaq üçün öldürücü olmayan vasitə hesab olunur və bir çox ölkələrdə polis tərəfindən istifadə olunur. Aİ rəsmiləri qeyd edirlər ki, bu cür maddələrin silah kimi istifadəsi Kimyəvi Silahlar Konvensiyasının 1-ci maddəsi ilə qadağandır. Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, belə qazı olan kapsullara təkcə qumbaraatanlarda deyil, “Şahed” pilotsuz təyyarələrinin daxilində də rast gəlinir. 2025-ci ildə Avropa İttifaqı Rusiyanın bu maddənin istehsalı üçün istifadə oluna bilən ikili təyinatlı mallardan istifadəsinə məhdudiyyətlər qoyub. Bu, Aİ-nin yaxın günlərdə təsdiqləmək niyyətində olduğu üç məhdudlaşdırıcı tədbir paketindən biridir. Daha iki paket Rusiyanın kiberhücumları və Avropada sabitliyin pozulması kampaniyalarına toxunacaq. Onların ardınca Ukraynadakı müharibə mövzusunda növbəti sanksiyalar paketi planlaşdırılır.
Surxay Əliyev
