"Hər birimizin həyatında ailəmizdən gələn görünməz izlər var". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq, psixoterapevt Orxan Şəfizadə deyib.
Onun sözlərinə görə, bunlar bəzən açıq şəkildə hiss etdiyimiz yaralar, bəzən isə davranışlarımızda, qərarlarımızda, hətta qorxularımızda gizlənmiş kölgələrdir: "Ailə travmaları — valideynlərimizin, babalarımızın yaşadıqları və həll etmədən bizə ötürdükləri psixoloji yüklər — nəsildən-nəsilə keçərək davam edə bilir.
Travmaların ötürülməsi sadəcə genetik miras deyil; daha çox emosional və davranış modelləri ilə baş verir. Məsələn, valideynlərində daimi narahatlıq yaşayan bir uşaq, öz həyatında səbəbini anlamadığı bir gərginlik daşıya bilər. Eyni zamanda, ailədə danışılmayan, ört-basdır edilən hadisələr (məsələn, itkilər, zorakılıq, xəyanətlər) övladların psixoloji inkişafında iz buraxa bilir.
Bəs bu zənciri necə qıra bilərik?
Birinci addım — fərqindəlikdir. Hansı hisslərimizin və ya reaksiyalarımızın bizə aid olmadığını, əslində ailədən miras qaldığını anlamaq çox önəmlidir. Özümüzə suallar verməliyik: "Bu qorxumun kökü hardadır? Bu reaksiyanı öyrəndim, yoxsa özüm yaratdım?" İkinci addım — bu travmaları dilə gətirmək, susmamaqdır. Güvəndiyimiz insanlarla paylaşmaq, psixoloqdan dəstək almaq, yazaraq emosiya boşaltmaq bu mərhələdə kömək edə bilər.
Nəhayət, unutmayaq: travmaları dayandırmaq üçün hər zaman bir nəfərin oyanması kifayətdir. Biz bu yükü dərk edib üzərində işlədiyimiz zaman, gələcək nəsillərin çiyinlərindən bir yük götürmüş oluruq. Ailəmizdən gələn kölgələri sevgi və anlayışla işığa çıxarmaq, yalnız özümüzü deyil, bütöv ailə tariximizi şəfaya qovuşdura bilər".
