Türkiyənin Yeni Şəfəq nəşrinin analitiki Dr. Furkan Həmid bu mövzuda qələmə aldığı məqalədə yazır:- Hindistan və Pakistan arasında Kəşmirlə bağlı on illərdir davam edən gərginlik aprelin 22-də Cammu və Kəşmirin Pahalqam rayonunda baş verən silahlı hücumdan sonra yenidən alovlanıb. Hücumçuların Pakistandan gəldiyini iddia edən Hindistan Hind Suları Müqaviləsini dayandırıb, diplomatik əlaqələri dondurub və viza rejimini dayandırıb. Pakistan isə bu addımları müharibə elanı kimi qiymətləndirib və ticarət əlaqələrini kəsib, hava məkanını bağlayıb və cavab addımı atacağını açıqlayıb. Gərginlikdən sonra Hindistan mayın 6-da Pakistanın üç bölgəsini raketlərlə hədəfə alaraq “Sindoor əməliyyatı”na başlayıb. Bu hücumlar nəticəsində mülki şəxslər həyatını itirib, bəziləri isə ağır yaralanıb. Pakistan bu müharibə aktına cavab olaraq beş Hindistan təyyarəsinin vurulduğunu açıqladı. Hər iki tərəf nüvə silahına malik olduğundan regionda baş verən son hadisələr təkcə Cənubi Asiyanı deyil, bütün dünyanı təşvişə salıb. Bəs bu müharibə dəliliyinin arxasında nə dayanır? Bir vaxtlar demokratiya, dünyəvilik və Qandinin zorakılıq etməmə prinsipləri ilə idar’ olunanHindistan bu gün azlıqlar, xüsusən də müsəlmanlar üçün yaşayış üçün yararsız hala düşdüyü bir yol ayrıcında dayanır. Narendra Modi və onun Bharatiya Janata Partiyası (BJP) Hindutva ideologiyasını təkcə siyasi alətə deyil, həm də dövlət siyasətinə çevirərək nifrəti “yeni normala” çevirdilər.
QUCARAT QIRĞININDAN BAŞ NAZİRLİYƏ
Narendra Modinin siyasi karyerasına daha yaxından nəzər saldıqda onun ke,diyi yolun nifrət üzərində qurulduğunu aydın şəkildə göstərir. Modinin yüksəlişi 2002-ci ildə müsəlman qanı ilə boyanmış Qucarat iğtişaşları ilə başladı. Bu hadisədə əksəriyyəti qadın və uşaq olmaqla təxminən iki min müsəlman həyatını itirdi. O zaman Qucaratın baş naziri olan Modi bu iğtişaşları dayandırmaq üçün dövlət aparatından şüurlu şəkildə istifadə etməməkdə və bəzi hallarda hətta zorakılığı təşviq etməkdə ittiham olunurdu. Bu, Hindutva ideologiyasının Modinin şəxsiyyətinə tam inteqrasiya olunduğu dönüş nöqtəsi oldu. Bu hadisədən sonra Modi Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) adlı ideoloji strukturu daha da gücləndirdi. RSS, Hindistanı "Hindu Raştrasına" çevirməyi hədəfləyən faşist və ultra-millətçi bir təşkilatdır. Bu arzuya isə ən böyük maneə kimi isə Hindistan və Pakistandakı müsəlman əhali görülür. Nəticədə müsəlmanlar sistemli olaraq təhsil, iqtisadiyyat və cəmiyyətdə geridə saxlanılırlar; Pakistan isə daim düşmən fiquru kimi təqdim olunur. Beynəlxalq təşkilatlar, insan haqları təşkilatları və müstəqil jurnalistlər illərdir ki, Modinin qaranlıq keçmişinə diqqət çəkirlər. Lakin Modi bu qırğınlara görə nə üzr istəyir, nə də zərrə qədər peşmançılıq hissi keçirir. Əksinə, bu susqunluq onun tərəfdarları tərəfindən bir növ “güc” nümayişi kimi qəbul edilir. Bəs bu nifrətin mənbəyi nədir? Modi bu nifrəti körükləməklə nəyə nail olur? Hindistanın iqtisadiyyatının və daxili vəziyyətinin bu qədər həssas olduğu bir vaxtda Modi müharibəyə başlamaqla nə etmək istəyir?
SEÇKİLƏRİ NİFRƏT NİTQİ İLƏ QAZANAN BAŞ NAZİR
Modinin və BJP-nin siyasəti kökündən nifrətə əsaslanır. Və bir qayda olaraq hər seçkidən əvvəl və ya sonra Hindistanda müsəlmanlara qarşı zorakılıq hadisələri, nifrət nitqi və Pakistana qarşı müharibə çağırışları olur. 2014 və 2019-cu il seçkilərində “Pakistanı öz yerinə oturtmaq”, “Müsəlmanlara öz yerlərini göstərmək” kimi bəyanatlarla xalqın səsini qazandılar. Pulvama hücumundan sonra Balakota endirilən hava hücumu bunun bariz nümunəsidir. Hərbi faydası az olan bu hücum Modi tərəfindən böyük “qələbə” kimi təqdim edilərək siyasi qazanca çevrildi. Yenə 2019-cu ildə Kəşmirin xüsusi statusunun (370-ci maddə) götürülməsi də Pakistan və müsəlmanlara qarşı qələbə kimi təqdim edildi. Reallıqda, Modi ictimaiyyətin diqqətini ölkədəki işsizlik, fermer etirazları, inflyasiya və iqtisadi böhran kimi problemlərdən yayındırmaq üçün daim “düşmən” axtarır – və bu düşmən adətən müsəlmanlar və Pakistandır.
Bu gün Tanda yaşayan ailələr vətəndaşlıq üçün yalvarmalıdırlar; Vahid Mülki Məcəllə (UCC): Bu qanun İslam qanunlarına əsaslanan ailə nizamını hədəfləyir və dövlətin müsəlmanların şəxsi həyatına müdaxiləsini artırır; Babri Məscidi Qərarı: Tarixi müsəlman məscidinin sökülməsi və onun yerinə hindu məbədinin tikilməsi ədliyyə yolu ilə döşəndi; İnək Mühafizəsi Naminə Linçlər: Modi dövründə onlarla müsəlman mal əti daşıdıqları iddiası ilə kütlələr tərəfindən linç edildi; Məscidlər, Azan və Hicab Hədəf alındı: Azan, hicab qadağaları, məscidlərin sökülməsi və müsəlman evlərinin buldozerlə ilə sökülməsiylə bağlı şikayətlər baş alıb getdi… Bütün bunlar təşkil edilmiş kampaniyanın bir hissəsi idi. Karnatakada hicablı tələbələrin dərslərə buraxılmaması və ya Uttar Pradeşdə məhkəmə qərarı olmadan müsəlman evlərinin sökülməsi bu siyasətin bir nümunəsidir. Çatdırılan açıq mesaj Hindistanın yalnız hindular üçün bir ölkə olmasıdır. Müsəlmanlar ya ikinci dərəcəli vətəndaş olmalı, ya da ölkəni tərk etməlidirlər
BEYNƏLXALQ İCTİMAİYYƏT SÜSÜR
Bu faciəvi mənzərəyə baxmayaraq, beynəlxalq ictimaiyyət, xüsusən də Qərb ölkələri Hindistandakı bu dövlət terroruna susur. Bunun bir neçə mühüm səbəbi var. Bunlardan birincisi iqtisadi maraqlardır. Hindistan bu gün böyük bazardır və Qərb şirkətləri üçün cəlbedici investisiya sahəsidir. Kommersiya maraqları naminə insan hüquqlarına məhəl qoyulmur. İkincisi, Hindistan Çinə qarşı tarazlıq kimi görünür. ABŞ və müttəfiqləri Hindistana Çinə qarşı strateji tərəfdaş kimi baxırlar. Bu səbəbdən Modi hökumətinin daxili repressiv təcrübələrinə məhəl qoyulmur. Üçüncüsü, Hindistan mediasının təbliğatını göstərmək olar. Dövlətin nəzarətində olan Hindistan mediası daim beynəlxalq ictimaiyyəti çaşdırır; O, bir qayda olaraq müsəlmanları “terrorçu”, “satqın” və ya “Pakistan agenti” kimi təqdim edir.
MÜHARİBƏ İQLİMİNDƏN KİMƏ FAYDALIDIR?
Modi hökuməti Pakistana qarşı cəbhə açaraq bir çox strateji nailiyyətlər əldə edir. Pakistana qarşı müharibə ritorikası ilə Hindistanda yalançı vətənpərvərlik və birlik hissi yaradılır və məqsəd sözdə milli birliyə nail olmaqdır. Daxili siyasətdə uğursuzluğa düçar olan Modi, hərbi əməliyyatlar və müharibə ritorikası ilə yenidən ictimai dəstək qazanır. İnsan haqlarının pozulması ilə bağlı qlobal tənqidlər artdıqca, Modi saxta böhran yaratmaqla diqqəti yayındırır.
SU TERRORU
22 aprel 2025-ci ildə Pahalqamda 26 nəfərin həyatını itirdiyi terror aktından sonra Hindistan hücumun arxasında Pakistanın dayandığını iddia edərək bir sıra aqressiv addımlar atdı. Bunlardan ən təhlükəlisi 1960-cı ildə imzalanmış Hind Suları Müqaviləsinin dayandırılması idi. Bu müqaviləyə əsasən, şərq çayları (Ravi, Beas, Sutlej) Hindistana, qərb çayları (Sindh, Jelum, Chenab) Pakistana ayrıldı. Bu razılaşmanın dayandırılması Pakistanın kənd təsərrüfatı, su ehtiyatları və iqtisadi sabitliyi üçün dağıdıcı nəticələrə səbəb ola bilər. Pakistan bu addımı “su terroru” adlandırdı və bunu, beynəlxalq hüququn açıq şəkildə pozulması kimi qəbul etdi. Müqavilənin dayandırılmasından sonra Hindistan Vagah-Attari sərhəd qapısını bağladı, diplomatik heyətini geri çağırdı və Kəşmir sərhədində hərbi fəaliyyəti artırdı. Öz növbəsində Hindistan mediası isə davamlı olaraq müharibə ssenariləri hazırlayaraq, insanların mümkün müharibə üçün emosiyalarını qızışdırırdı. Bu arada Pakistan BMT-yə və digər beynəlxalq qurumlara bu addımların təkcə regional sülhə deyil, həm də bəşəriyyətə təhlükə olduğunu bildirib.
MƏNFƏƏT, YOXSA FƏLAKƏT?
İndi ən kritik sual budur ki, Modi həqiqətən də son münaqişədən sonra Pakistana qarşı müharibəni davam etdirsə nəyə nail olacaq? Əvvəla, Hindistan iqtisadiyyatı kövrək zəmindədir. BVF və Dünya Bankının hesabatlarına görə, işsizlik son 45 ildə ən yüksək səviyyədədir. Tammiqyaslı müharibə iqtisadiyyatı və investorların inamını məhv edəcək. Bundan əlavə; Pakistan və Hindistan nüvə enerjisinə malik iki ölkədir. Müharibə təkcə Cənubi Asiyaya deyil, bütün dünyaya təsir edə bilər. Nüvə münaqişəsi qlobal sülh üçün fəlakətli olardı. Üstəlik, Hindistan xalqı artıq Modinin döyüşkən siyasətini anlamağa başlayıb. Müharibə mülki əhaliyə təsir edərsə, ictimaiyyətdən ciddi reaksiyalar ola bilər. Unutmaq olmaz ki, Pakistan ordusu güclü müdafiə qabiliyyətinə malikdir. Hindistana verilən layiqli cavab bunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi. 27 fevral 2019-cu ildə olduğu kimi,Pakistan yenidən ard-arda Hindistan döyüş təyyarələrini vurdu. Əgər münaqişə müharibəyə çevrilərsə, Hindistan ağır hərbi itkilər verə bilər.
SOYQIRIMIN AYAQ SƏSLƏRİ
Bu gün Hindistanda baş verənlər təkcə bir milli azlığa qarşı deyil, bütün demokratiyaya qarşı üsyandır. Bu gün dünya sussa, sabah bu yanğın bütün bölgəni bürüyəcək. Müsəlmanların öldürülməsi, hüquqlarının qəsb edilməsi, kimliklərinin silinməsinə cəhd bir soyqırımın xəbərçisidir. Beynəlxalq təşkilatlar, insan haqları təşkilatları və qlobal vicdan nəhayət ki,oyanmalıdır. Əks halda, tarix bu gün susanları sorğu-sual edəcək – necə ki, biz keçmişin susqunluqlarını sorğulayırıq. Narendra Modinin siyasəti təhlükəli yoldadır. Nifrət, faşizm və radikalizmi aşılamaqla qısamüddətli siyasi faydalar əldə edə bilər, lakin uzunmüddətli perspektivdə nəticələri dağıdıcı olacaq. Əgər Hindistan 200 milyon müsəlmanı zülm altında yaşamağa məcbur etməkdə davam edərsə, daxili sülh pozulacaq və Pakistana qarşı davam edən düşmənçilik bütün bölgəni müharibənin astanasına gətirəcək. Bu gün bir sıra beynəlxalq təşkilatlar,xüsusən də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının və insan haqları təşkilatlarının Hindistanda Pakistana qarşı dini radikalizmi və düşmənçiliyi nəhayət ki,ciddi qəbul etməlidir. Cənubi Asiyada isə sülh o halda mümkündür ki, Hindistan ekspansionist, faşist və islamafobiya siyasətindən əl çəksin...
Surxay Əliyev
