Bitki mənşəli və sellüloz əsaslı yeni bir material okean suyunda tamamilə parçalanır. Plastik əvəzinə istifadə edilə biləcək bu innovativ həll ətraf mühitə dəyən zərəri azaltmağı hədəfləyir.
Valyuta.az xəbər verir ki, yaponiyalı tədqiqatçılar tək istifadəlik plastikin əvəzinə keçə biləcək, davamlı və ekoloji cəhətdən dost bir sellüloz əsaslı karton material hazırlayıblar. Bu yeni material, suya davamlı xüsusiyyəti və tamamilə bioloji parçalanabilən quruluşu ilə plastik üçün ümidverici alternativ təklif edir.
Yeni materialın əsas komponenti, bitki hüceyrə divarlarında mövcud olan və sellofan istehsalında geniş istifadə edilən struktural molekul – sellülozdur. Sellofan istehsalında istifadə olunan kimyəvi laxtalandırıcıların yaratdığı elastiklik problemini aradan qaldırmaq üçün tədqiqatçılar litium bromid istifadə edərək bu problemi həll ediblər. Bu metod materialın yalnız qurudularaq sərtləşdirilməsinə imkan verir və əlavə kimyəvi işləməyə ehtiyac qalmır. Nəticədə, içki stəkanları və qida qabları kimi bərk formada formalaşdırıla bilən rejenere olunmuş sellüloz məhsulu əldə edilir.
Laboratoriya sınaqlarında bu şəffaf kartondan hazırlanmış stəkanlar üç saatdan artıq müddətdə qaynar suya davam gətirib və minimum sızma göstərib. Material, bitki mənşəli yağ turşusu duzu ilə örtüldükdə tamamilə su keçirməz hala gəlir. Bu xüsusiyyət materialın tək istifadəlik plastikləri əvəz edə bilməsi ilə bağlı ümidləri artırır.
Materialın bitki mənşəli olması yalnız istehsal zamanı deyil, istifadə sonrası da üstünlük təmin edir. Bu material dizaynı sayəsində okean suyunda tamamilə parçalanır və plastik tullantıların ətraf mühitə verdiyi zərərləri əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaq potensialına malikdir. Üstəlik, tullantı tekstil məhsulları kimi təkrar emal olunmuş sellülozdan istehsal edilə bilməsi davamlılıq baxımından əlavə üstünlük yaradır. Köhnə geyimlərdən kompostlana bilən və funksional məhsulların əldə edilməsi ətraf mühitə faydanı daha da artırır.
Bununla belə, bu materialın bütün davamlılıq problemlərini tamamilə aradan qaldıracağı gözlənilmir. Hazırda tək istifadəlik məhsulların geniş yayılması ətraf mühitə ən böyük təzyiqlərdən biri olaraq qalır. Plastik alternativləri hər nə qədər ekoloji cəhətdən üstün görünsə də, bir çox bitki əsaslı materialların tez parçalanma xüsusiyyəti onların təkrar istifadə olunmasını praktik etmir. Bu səbəbdən, bu cür materialların daha çox tibbi tətbiqlər kimi təkrar istifadəyə uyğun olmayan hallarla məhdudlaşdırılması məsləhət görülür.
Bu yeni material ideal bir həll təqdim etməsə də, dünyada plastik istifadə vərdişlərini dəyişmək yolunda təsirli bir seçim kimi qiymətləndirilir. Plastikin təbiətə və canlılara vurduğu ziyan nəzərə alındıqda, mükəmməl olmayan bir alternativ belə mövcud vəziyyətə nisbətən daha yaxşı çıxış yolu ola bilər.
Paşa Məmmədli
