"İnsanlıq gec-tez öz varlığını qorumaq üçün Yerə alternativ axtarmağa məcbur olacaq..."
Yerin insan həyatı üçün nə vaxta qədər əlverişli qala biləcəyi sualı alimləri uzun illərdir düşündürür.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "cursorinfo.co" nəşri yazıb.
Nəşr yazır ki, bu məsələyə aydınlıq gətirməyə çalışan bir neçə nüfuzlu elmi qrup, o cümlədən Çikaqo Universitetinin və Yaponiyanın Toho Universitetinin alimləri NASA ilə birlikdə Yer kürəsinin "son istifadə tarixi" barədə elmi modellər təqdim edib.
Günəş Yer kürəsini həyat üçün necə yararsız edəcək?
Tədqiqatlara görə, Yer təqribən daha 1 milyard il insan həyatı üçün yararlı olacaq. Lakin bu müddət ərzində Günəşin parlaqlığının və istiliyinin artması nəticəsində planetdəki həyat şəraiti getdikcə pisləşəcək. Günəş hər milyard ildə təqribən 10 faiz daha parlaq olur və bu artım Yer səthində istiliyin də yüksəlməsinə səbəb olur.
Bu istilik artımı nəticəsində Yer səthində su buxarlana və planet susuz qala bilər. Su bütün canlı orqanizmlər üçün əsas həyat mənbəyidir və onun itməsi həyatın davamlılığına ciddi təhlükə yaradır.
Əsas təhlükə karbon dövranının pozulmasıdır
Alimlər həmçinin Günəşin artan aktivliyinin 1,6 milyard il ərzində Yerdəki karbon dövranını poza biləcəyini bildirir. Karbon dövranı atmosferdəki karbon qazını tənzimləyir, bu isə fotosintez və oksigenin yaranması üçün bitkilər baxımından həyati əhəmiyyət daşıyır.
Günəş istiliyi artdıqca, karbon qazı silikatların dağılması nəticəsində süxurlarda toplanacaq və atmosferdən çəkiləcək. Nəticədə karbon qazının səviyyəsinin enməsi bitkilərin məhv olmasına, bununla da onlarla qidalanan heyvanların və bütövlükdə qida zəncirinin dağılmasına səbəb olacaq.
Elm dəqiq tarix verir: həyatın sonu nə vaxt gələcək?
Toho Universiteti və NASA-nın birgə hesablamalarına görə, Yer üzərində həyatın tamamilə yox olacağı tarix təqribən 1 000 002 021-ci ilə, yəni bu günümüzdən düz 999 999 996 il sonraya təsadüf edəcək. Həmin vaxta qədər Günəşin parlaqlığı elə səviyyəyə çatacaq ki, okeanlar tamamilə buxarlanacaq və planetin səthində heç bir canlı növü yaşaya bilməyəcək.
Bununla yanaşı, Günəşin yaratdığı təhlükələr artıq bu gündən hiss olunmağa başlayıb. Məsələn, 2024-cü ilin may ayında son 20 ilin ən güclü günəş fırtınası baş verib. Belə partlayışlar Yer atmosferinin tərkibini dəyişərək temperaturu artırır və oksigen səviyyəsinin kritik həddə enməsinə səbəb ola bilər.
İnsanlığın çıxış yolları: texnologiya və miqrasiya
Alimlər bu təhlükəli gələcəyə qarşı iki əsas strategiya irəli sürür:
1. Texnoloji adaptasiya - qapalı məkanlarda oksigen və su təmin edən müstəqil həyat sistemlərinin yaradılması. Bu, süni mühitlərdə insan həyatının davam etdirilməsinə imkan verə bilər.
2. Planetlərarası miqrasiya - insanlar üçün yararlı yeni bir planetin tapılması və oraya səyahəti mümkün edən texnologiyaların inkişaf etdirilməsi.
Hazırda Yer kürəsi həyat üçün əlverişli olaraq qalsa da, alimlər xəbərdarlıq edir: tədrici dəyişikliklər artıq başlayıb və insanlıq gec-tez öz varlığını qorumaq üçün Yerə alternativ axtarmağa məcbur olacaq.
