Bakı. Trend:
Erməni diasporunda, habelə bu diasporun marionet kimi istifadəetdiyi fiqurlarla bağlı taktikasında indiyədək dəyişməz qalan nəsnəvarsa - o, “tarixi ədalət uğrunda mübarizə” adı altında özünüməhvəmeyildir.
Bu sindromu bloqer Aleksandr Lapşin və erməni milyarder RubenVardanyan qədər aydın təcəssüm etdirən ikinci bir fiqur çətintapılsın. Onlardan biri - "ermənilərlə bağlı həqiqətləri sonadəkdeyən cəsur bloqer, digəri isə "erməni Xodorkovskisi" və "millətinəgörə əzab çəkən cəfakeş" obrazına yiyələnməyə çalışır.
Halonki ikisi də erməni radikal çevrələrinin və onların okeanıno tayındakı kuratorlarının əlində sadəcə, istifadə müddəti bitəndəbir kənara atılacaq kuklalardır.
Aleksandr Lapşin - beşinci dərəcəli, lakin hay-küyçü, isterik,mənəviyyatsız və yaramaz personajdır. O, vaxtilə Azərbaycanınsərhədlərini pozmuş və özünü guya siyasi ekspert kimi təqdim etmişadi trivialsəyyahbloqerdir. Bakıdakı qanuni saxlanılmasından vəekstradisiyasından sonra o, “jurnalist repressiyalarının simvolu"naçevrildi. Amma bu simvolda nə jurnalist bacarığı, bloqer istedadıvar, nə də şərəf. Lapşin azadlığa buraxıldıqdan sonra nəinki nəticəçıxarmadı, əksinə, sistemli şəkildə Azərbaycana qarşı fəaliyyətəbaşladı və ANCA (Amerika Erməni Milli Komitəsi) kimi diasportəşkilatlarının informasiya ucqarlarında çalışan bir ruporaçevrildi.
Onun çıxışlarında daimi şəkildə üç istiqamət görünür: erməniseparatizminə dəstək, Azərbaycanın suverenliyinə kölgə salmaq vəözünü guya “vicdan məhbusu kimi təqdim etmək - halbuki reallıqdaonun problemi beynəlxalq hüququ pozmasından qaynaqlanırdı.
Bu gün Lapşin ANCA və digər radikal qurumların informasiyacəbhəsində lakey rolunu oynayır. Onun “neytral bloqer" (!)statusundan istifadə edərək anti-Azərbaycan təbliğatını “həqiqətinsəsi” kimi maskalamağa çalışmaları sadəcə ucuzmanipulyasiyadır.
Ruben Vardanyan isə daha bahalı, daha geniş və daha zəhərli birlayihədir. Onun işi təkcə bloqerlərlə deyil, qərb mediasında vəlobbi dairələrində yaxşı maliyyələşdirilən PR kampaniyaları iləaparılır. Biz sistemli şəkildə “xristian vicdan məhbusu” obrazınınyaradılmasının şahidiyik - guya ki, o, humanizm və sülhpərvərliyinəgörə Azərbaycan tərəfindən həbs olunub.
Bu mifin necə formalaşdırıldığına baxaq: The Guardian, Le Monde,Deutsche Welle kimi nəşrlər onu “erməniləri xilas edən iş adamı”kimi təqdim edir.
Human Rights Watch və Freedom House onu “şəxsi azadlığa təhdidaltında olan insan” kimi göstərir. Sosial şəbəkələrdə #FreeRuben və#ChristianPoliticalPrisoner heşteqləri ilə kampaniyalar aparılır.Bu kampaniyanın arxasında isə ANCA, Kaliforniyada və Fransada fəalolan Daşnaksütyun partiyası və Sorosa bağlı Open SocietyFoundations kimi strukturlar dayanır.
Reallıqda isə Vardanyan 2020-ci il müharibəsindən sonra Qarabağaqeyri-qanuni şəkildə keçmiş bir milyarderdir. O, separatçılaramaliyyə dəstəyi verib, onların “dövlət naziri" də olub, BMTTəhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini və Azərbaycanın rəsmixəbərdarlıqlarını qulaqardına vurub. Amma Qərb mediasının baxışbucağında o, guya “sülhpərvər”, “qurban”, “müsəlman diktaturasınınəsirinə düşmüş xristian” obrazında təqdim olunur. Sadəlövhtamaşaçılar üçün çox duyğusal bir nağıl.
Əsl ironiya bundadır ki, Ruben Vardanyan haqqında yaradılan buşikəst mif, ilk növbədə, Ermənistanın özünə və onun diasporasınazərbə vurur.
Niyə? Çünki bu hal daha real və kəskin məsələləri arxa planakeçirir. Gümrü və Vanadzorda yüzlərlə erməni ailəsi elementarhüquqları uğrunda mübarizə apararkən, ABŞ və Fransadakı ermənilobbisinin böyük bir hissəsi özünü siyasətçi sayan milyarderinxilası ilə məşğuldur.
Vardanyan pullarının və Moskva əlaqələrinin hər şeyi həlledəcəyini düşündü, amma yanıldı.
Xüsusilə ABŞ və Fransadakı erməni diasporasında daxiliparçalanma açıq görünür. Bir tərəfdə - puluna qəhrəmanlıq imicialmış “siyasi texnoloq” Vardanyan, digər tərəfdə - əsl fəallar,hüquq müdafiəçiləri, ekoloqlar və gənclər var ki, onlar mediada səsqazana bilmirlər. Çünki informasiya məkanı bu saxtatragikomediyanın monopoliyasındadır.
Vəziyyətin paradoksu ondadır ki, Ruben Vardanyanı “vicdanməhbusu” kimi təqdim edən eyni Qərb təşkilatları bir sıra açıq vəbeynəlxalq hüquqa əsaslanan faktları tamamilə görməməzliyə vurur.Onlar nə BMT-nin Azərbaycanın sərhədlərinə hörmət çağırışlarına, nədə Vardanyanın beynəlxalq mandat olmadan münaqişə zonasına daxilolaraq orada qeyri-qanuni fəaliyyət göstərməsinə reaksiyaverirlər.
Onlar onun separatçı strukturlara bilavasitə maliyyə dəstəyigöstərməsini və 2022–2023-cü illərdə Qarabağda kölgəiqtisadiyyatına, qanunsuz ticarətə və təbii sərvətlərin talanınarəhbərlik etməsini ya bilmirlər, ya da bilərəkdən susurlar. Batılımedia bu adamı “insan haqları” adı ilə müdafiə edir və onunazadlığa buraxılmasını tələb edir. Bu, sanki narkobaronu bağışlamaqcəhdinə bənzəyir, çünki o vaxtilə “uşaq bağçasına ianə verib”.
Bu mənzərənin fonunda Azərbaycan nümunəvi bir yanaşmasərgiləyir. Hay-küylə, ucuz piar aksiyaları ilə deyil, beynəlxalqhüquqa əsaslanan sakit, amma prinsipial addımlarla irəliləyir.Vardanyanın həbsi qanun çərçivəsində, rəsmi ittihamlarla,qeyri-qanuni prosedurlar olmadan həyata keçirilib. KommunikasiyaFacebook-da qışqırıqlarla deyil, Xarici İşlər Nazirliyi və BaşProkurorluğun rəsmi bəyanatları ilə qurulub. Azərbaycanın mövqeyisabit və aydındır: bu dövlət beynəlxalq normalara uyğun olaraqdialoq aparmağı və postmünaqişə dövrünün idarəsini məsuliyyətləyerinə yetirməyi bacarır.
Bu, yalnız regional deyil, həm də qlobal səviyyədə separatizməqarşı mübarizə kontekstində xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycansadəcə öz sərhədlərini yox, həm də beynəlxalq hüququn və dövlətsuverenliyinin prinsiplərini müdafiə edir. Əgər Avropa və ABŞ hələdə “qaydalar əsasında qurulmuş dünya nizamı”na inanırlarsa, buprinsipial mövqe onlar üçün nümunə olmalıdır.
Lapşin və Vardanyan qəhrəman deyillər. Onlar hüquq müdafiəçiləridə deyillər. Onlar informasiya sferasının şüşə tüplərindəyaradılmış simulyasiyalardır - məqsədləri isə sülhün bərpasınısabotaj etməkdir. Biri özünü “müasir Janna d'Ark” kimi göstərməkistəyir, digəri isə ofşor əməliyyatlar təcrübəsinə sahib “müqəddəssahibkar” obrazı ilə çıxış edir. Amma dünya əvvəlki kimi sadəlövhdeyil. Azərbaycan artıq yalnız döyüş meydanında deyil, mediaplatformalarında da qalib gəlməyi öyrənir. Kimə sərf etməsə də, bugerçəkdir: Bakı hər şeyi düzgün edir.
Burada əsas ziddiyyət odur ki, Ruben Vardanyanı “vicdan məhbusu”kimi təbliğ edən eyni təşkilatlar bir sıra fundamental həqiqətləritamamilə görməməzliyə vururlar. Onlar nə BMT-nin Azərbaycanın ərazibütövlüyünə və sərhədlərinə hörmət olunması ilə bağlıçağırışlarını, nə Vardanyanın beynəlxalq mandat olmadan münaqişəbölgəsində qanunsuz fəaliyyətini, nə də onun separatçı qurumlarabirbaşa maliyyə dəstəyi göstərməsini və 2022–2023-cü illərdəQarabağda həyata keçirdiyi kölgə idarəçiliyi ilə qaçaqmalçılıqdaoynadığı rolu dilə gətirirlər. Sadəcə təsəvvür edin: Qərb mediası“insan hüquqları”na istinad edərək, sülhün bərpasını bilərəkdənsabotaj edən və silahlı eskalasiyaya səbəb olan bir şəxsin azadlığaburaxılmasını tələb edir. Bu, təxminən belə çıxır: narkobaronu əfvetməyi xahiş edirlər, çünki o vaxtilə uşaq bağçasına pulbağışlayıb.
Əgər Lapşin ucuz populizmin simvoludursa, Vardanyan - “premium”sinfə aid, bahalı və zərərli bir layihədir. Onun ətrafında qurulanmif bütün klassik Qərb piar qaydalarına əsaslanır: guya Moskvadakıvar-dövlətini atıb, Qarabağ uşaqları və "ata-baba torpaqları"naminə həyatını fəda edən “təvazökar xeyriyyəçi”.
Amma reallıqda Vardanyan beynəlxalq hüququ, suverenliyi,münaqişə həssaslığını saya salmadan, 2020-ci il müharibəsindənsonra Qarabağa qeyri-qanuni yolla keçmiş, orada separatçı rejimin“nazirlər kabinetinə” rəhbərlik etmiş, paralel idarəçilikstrukturlarını maliyyələşdirmiş, qızıl və filiz qaçaqmalçılığısxemlərini himayə etmiş bir milyarderdir. Bütün bunlar Rusiya iləköhnə əlaqələrin kölgəsində və Yerevandakı bəzi strukturlarınsusqun razılığı fonunda baş verib. Ermənistanın heç bir rəsmiorqanı ona bu statusu verməyib - Vardanyan əvvəldən sonadək özünütəyin etmiş bir avantürist olub.
Amma onun ətrafında qurulmuş media maşını dəqiq işləyir. TheGuardian, Le Monde, Deutsche Welle, Human Rights Watch və FreedomHouse kimi strukturlar “xristian vicdan məhbusu” obrazını gündəmdəsaxlayır, Twitter/X-də #FreeRuben və #ChristianPoliticalPrisonerhəştəqləri altında kütləvi kampaniyalar aparılır. Onun təbliğatıilə məşğul olanlar isə eynidir: ANCA, ARF (Daşnaksütyun) və Sorosabağlı şəbəkələr. Əsas texnika — emosional şantajdır. “Xilaskarxristian”, “müsəlman avtoritarizminin qurbanı”, “Bakı cəlladları” —bütün bu ritorika məhz günahsız tamaşaçını aldatmaq üçünhazırlanıb, çünki bu auditoriya siyasi cinayətkarla həqiqi hüquqpozuntusu qurbanı arasında fərq qoymaq iqtidarında deyil.
Tarix artıq riyakarlığı bağışlamır. Azərbaycan bu gün nadir birüstünlüyə sahibdir - riyakarlıq etmədən, düz danışmaq, sərt çıxışetmək və qanunla hərəkət etmək haqqına.
Və bu gün bunu edə bilən nə Vardanyandır, nə Lapşin, nə dəonları idarə edənlər.
Bunu edə bilən - yalnız həqiqətdən danışmağı bacaranBakıdır.
