Hindistan və Pakistan arasında eskalasiya getdikcə sürətlənir və hər şey sürətlənmiş templə baş verir. Münaqişənin tarixi Hindistan və Pakistanın müasir dövlətlərinin yaranması ilə başlayır, ona görə də tarixə girməyəcəyik...
Qeyd etmək lazımdır ki, Hindistan və Pakistan arasındakı sərhəd çox uzundur - təxminən 3 000 km. Əsas gərginlik şimaldadır, burada hər şey mürəkkəbdir – Hindistan, Pakistan, Çin və bir az da Əfqanıstan ərazilərinin bir-birinə qarışması...
Üstəlik, aktiv hərbi əməliyyatların keçirilə biləcəyi ərazi Pakistanın paytaxtına yaxındır, ona görə də Pakistan üçün bu, nüvə silahından istifadə hədəsi kontekstində mühüm komponentdir...
Bəli, hər iki ölkənin nüvə silahı var və bu komponent əlavə maraq və narahatlıq doğurur...
Çin faktoru... Pakistanın şimal hissəsi Çinlə həmsərhəddir – 500 km-dən çox, Pakistan və Çinin nəqliyyat arteriyaları Pekin üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir, şimaldan və okeana çıxış “Bir kəmər – bir yol” layihəsinin bu hissəsidir. Əgər regionda hərbi münaqişə Çinin strateji layihələrini təhdid edərsə, Çin kənarda qala bilməz və qalmamalıdır...
Yüksələn Hindistan
Son bir neçə ildə Hindistan həm iqtisadi, həm də hərbi cəhətdən inkişaf edir. Xaricdəki hind diasporu dünyanın aparıcı ölkələrində və transmilli korporasiyalarda fəal mövqe tutur. Baş nazir Modinin faşist rejimi ölkədə hakimiyyəti gücləndirir və yüksələn dövlət üçün müharibə dövlətlərin yüksək liqasına yüksəlməyin vacib komponentidir...
Pakistan siyasi və iqtisadi sahədə böhranlar yaşayır, lakin Hindistanla müharibə cəmiyyətin konsolidasiyasına kömək edir. Bununla yanaşı, Pakistan ənənəvi olaraq peşəkar orduya malikdir və quru qoşunları ordunun aparıcı qüvvəsidir...
Cənubi Qafqaz bu qarşıdurmada hardadır?
Son illərdə Hindistan və Pakistan bizim regionda strateji tərəfdaşlar əldə ediblər. Pakistan Azərbaycanla qruplaşıb, Hindistan Ermənistan istiqamətində fəallaşıb. Bu tərəfdaşlığın hərbi komponenti hər iki formatda mərkəzi yer tutur...
Hindistan və Pakistan arasında qarşıdurmanın Cənubi Qafqaz regionuna yayılması minimaldır; Bakı və İrəvan strateji tərəfdaşlarına yalnız dəstək bəyanatları ilə kifayətlənirlər.
Azərbaycana təsir
Azərbaycanın müttəfiqi Türkiyə ilə strateji tərəfdaş İsrail arasında qarşıdurmanın növbəti raundu məhz burada baş verir. Türkiyə Pakistanı dəstəkləyir və Türkiyə ilə Pakistan arasında hərbi əməkdaşlıq bir neçə onilliklərə gedib çıxır. Türkiyənin hərbi müşavirləri artıq İslamabaddadır... İsrail Hindistanın hərbi-texniki sahədə aparıcı tərəfdaşlarından biridir. Bəli, Hind-Pakistan müharibəsi coğrafi baxımdan Türkiyə və İsrailə o qədər də yaxın deyil və deməli, Türkiyə və İsrail üçün ekzistensial xarakter daşımır, lakin Ankara və Tel-Əviv fərqli coğrafiyada bir-birini "çimdikləmək" fürsətini əldən verməyəcəklər.
Nəticə əvəzi
Hind-Pakistan qarşıdurmasında hadisələrin necə inkişaf etməsindən asılı olmayaraq, Azərbaycan üçün Pakistanın öz mövqelərini müdafiə etməsi, ən yaxşı halda qalib gəlməsi vacibdir. XXI əsrin ən qanlı müharibələri Avropa qitəsində olmalı, Asiyada, xüsusən də Azərbaycana yaxın olan ölkələrdə təkrarlanmamalıdır.
